Is thuis nog wel thuis?
Volgens het huidig wettelijk kader mag er binnen de thuiszorg geen onvrijwillige zorg worden toegepast. Zorg wordt als onvrijwillig gezien als de cliënt niet heeft ingestemd met zorg handelingen of zich er tegen verzet. Bij thuiswonende wilsbekwame cliënten die er zelf om vragen mogen vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals het op slot doen van de deur, wel worden toegepast. Bij cliënten die niet voor zichzelf kunnen beslissen (wilsonbekwaam) mag dat nu niet. De cliënt moet eerst wilsonbekwaam worden verklaard door een huisarts, geriater of specialist ouderengeneeskunde.
Worden er vrijheidsbeperkende maatregelen toegepast in de thuiszorg?
4 op de 10 mensen met dementie die thuis wonen hebben te maken met vrijheidsbeperkende maatregelen. Ouderen die alleen wonen lopen een hoger risico om vastgebonden of opgesloten te worden zo blijkt uit de studie ‘Behind closed doors’ uitgevoerd door de Universiteit van Maastricht. Maar ook bijvoorbeeld gedwongen douchen of het toedienen van kalmerende medicatie.
Uitgangspunt van de nieuwe wet is dat alleen onvrijwillige zorg wordt toegepast als het echt niet anders kan (‘nee, tenzij’). De wet schrijft voor onder welke strikte voorwaarden en zorgvuldigheidseisen onvrijwillige zorg geboden kan worden. Maar naast deze voorwaarden en eisen geeft onvrijwillige zorg ook morele en ethische dilemma’s. In hoeverre mag je bepalen hoe iemand vorm geeft aan zijn/haar leven, hoe bewaar je de autonomie van de cliënt? Kies je voor veiligheid of vrijheid?
Thuis is juist de plaats waar je het leven kan leiden wat je wilt leiden. Als je een hele dag in je pyjama wilt rondlopen kan dat en als je maar 1 keer per week wilt douchen is er niemand die daar wat mee te maken heeft. Stap je uit je bed en heb je geen zin om het bed op te maken dan doe je het toch niet! Voor een ander heeft thuis voelen juist te maken met iedere dag dezelfde routine, met een opgeruimd huis en zeker twee keer per dag onder de douche.
Als je zorg afhankelijk wordt moet je altijd inleveren op dat thuisgevoel. Die pyjama moet echt op een bepaalde tijd uit, de routine wordt doorbroken en het douchen wordt aangepast naar vaker of minder. Op een gegeven moment kan het zijn dat de autosleutels verdwijnen, het gasstel het niet meer doet en de voordeur op slot wordt gedaan en je de sleutel niet kunt vinden. Misschien moet je wel verplicht naar de dagbehandeling in dat busje waarin je nooit had willen zitten. En is thuis dan nog wel thuis?
‘Als zelfstandig thuis wonen niet meer verantwoord is’
Op 7 Oktober in Amsterdam geeft mr. Susanne van den Hooff de scholing ‘Als zelfstandig thuis wonen niet meer verantwoord is’. Zij beschikt over een master in Ontwikkelings- en Neuropsychologie en Nederlands Recht en is gepromoveerd in de juridische zorg ethiek.
Klik hier voor meer informatie over de scholing waarbij 3 V&VN accreditatie punten te behalen zijn.
